Sušare - teorija i zadaci

Oblast procesne tehnike je kao posebno usmerenje u nastavni plan na Mašinski fakultet Univerziteta u Beogradu tehnike uvedena 1959. godine. Razvojem domaće procesne i prerađivačke industrije, razvijala se i nastava uvođenjem predmeta u kojima su se izučavale tehnološke operacije sa jedne strane, i tehnološki aparati i mašine, sa druge strane. Već je nastavni plan od 1973. godine obuhvatio sedam predmeta usmerenja (Konstrukcija i proračun aparata, Osnove tehnoloških procesa, Mašine i aparati za mehaničke i hidromehaničke operacije, Prostiranje toplote i mase, Tehnološki i difuzioni aparati, Industrijske peći), a nastava iz oblasti sušenja uvodi se kroz poseban predmet Sušare. Iako je sušenje jedna od mnogobrojnih procesnih operacija koje su svrstane u osnovne procesne operacije (mehaničke, hidromehaničke, toplotne, difuzione, hemijske i biohemijske), zbog svog značaja i zastupljenosti u mnogim tehnološkim procesima, izdvaja se kao posebna celina za sebe. U velikom broju slučajeva dobijanje određenih proizvoda zasniva se prvenstveno na procesu sušenja. Na taj način, nastavni program predmeta Sušare obuhvatio je sledeća poglavlja: Definicija procesa sušenja, podela, primena i značaj procesa i opreme za sušenje, definicija osnovnih veličina, merenje masenog udela vlage; Statika procesa sušenja; Kinetika procesa sušenja; Kinetika konvektivnog sušenja vlažnog materijala; Krive kinetike sušenja; Krive brzine sušenja; Projektovanje sušara; Opšte postavke pri projektovanju sušara, osnovni zahtevi kod sušara, izbor konstrukcije sušare i pomoćnih uređaja kod sušare, izbor agensa sušenja i nosioca toplote; Bilansiranje procesa; Materijalni i energetski bilans sušare; Teorijska i stvarna sušara; Grafičko prikazivanje odvijanja procesa u sušari; Toplotni proračun sušara; Toplotni proračun sušara pomoću ravnotežnog dijagrama "entalpija-sastav" i "entalpija-temperatura", sušenje zagrejanim vazduhom i razblaženim dimnim gasovima i stepen korisnosti konvektivnih sušara; Tipovi i klasifikacija konstrukcija sušara; Pomoćni uređaji sušara; Tehnoekonomski pokazatelji rada sušara.

I tako, skoro trideset godina kasnije, kao rezultat višegodišnjeg rada autora u nastavi i inženjerskoj praksi u ovoj oblasti započinje rad na knjizi "Sušare – teorija i zadaci", prvenstveno angažovanjem predmetnog nastavnika profesora dr Miloša Kuburovića, i nekoliko saradnika. Petnaest godina kasnije, uz veliki trud i rad brojnih kolega sa Fakulteta i van njega, nastala je ova verzija knjige, a materija obrađena u knjizi postala je i sastavni deo predmeta Sušare na master studijama Modula za procesnu tehniku i zaštitu životne sredine na Mašinskom fakultetu u Beogradu.

Prvom recenzijom teksta od strane profesora dr Dimitrija Voronjeca, unapređena je sama koncepcija, ali i način prikaza izvoda iz teorije u poglavljima knjige. Konačne verzije pregledali su dr Ivona Radović profesor Tehnološko-metalurškog fakulteta u Beogradu i dr Radivoje Topić profesor Mašinskog fakulteta u Beogradu. Njihove sugestije su doprinele finom doterivanju knjige, na čemu im se posebno zahvaljujemo.

Knjiga obuhvata deset poglavlja: (1) Proračun parametara vlažnih materijala; (2) Termodinamička svojstva vlažnog vazduha; (3) Materijalni i toplotni bilans procesa sušenja; (4) Proračun parametara sušenja, sušenje razblaženim dimnim gasovima; (5) Proračun parametara sušenja sa međuzagrevanjem i recirkulacijom vazduha; (6) Proračun sušara pri šaržnom procesu sušenja; (7) Proračun cevnih sušara; (8) Proračun sušenja u kontinualnim komorama za sušenje sa direktnim zagrevanjem; (9) Proračun rotacionih sušara i (10) Proračun sušara sa fluidizovanim i fontanskim slojem, sa ukupno 119 računskih primera. Na početku svakog poglavlja prikazan je pregled korišćenih jednačina sa dopunama koje su date u osam priloga.

Nadamo se da će ova knjiga biti od pomoći i stručnjacima koji rade na poslovima projektovanja i eksploatacije postrojenja u kojima se odvija proces sušenja, kao i studentima tehničkih fakulteta u čijim nastavnim programima je ova oblast zastupljena.

Unapred se zahvaljujemo na svim primedbama i sugestijama koje ćemo uzeti u obzir i ugraditi u eventualno buduće izdanje ili proširenje ove knjige.

Kako se ove godine navršava 60 godina od početka nastave iz oblasti procesne tehnike na Mašinskom fakultetu u Beogradu, izdavanje knjige predstavlja mali doprinos ovom jubileju i omaž svim pregaocima iz oblasti procesne tehnike sa i van Mašinskog fakulteta u Beogradu.

Septembar 2019. godine
Autori